Spelregels bij vakantie; hoe zit het ook alweer?

De meivakantie is deze week vol in gang en ook de zomervakantie nadert alweer snel. Elk jaar zorgt de vakantie(planning) voor veel stress en gedoe bij zowel werkgevers als werknemers. Goed om even de spelregels helder te hebben, waarbij het voor een Ondernemingsraad (OR) belangrijk is om toe te zien op de goede uitvoering van deze regels. Worden de regels binnen een onderneming aangepast, dan heeft de OR daarover instemmingsrecht. In deze blog zal ik eerst ingaan op de opbouw en verval van vakantiedagen. In de volgende blog zal ik verder ingaan op de regels bij het opnemen van vakantie.

Op hoeveel vakantiedagen heb je recht?

Werknemers krijgen een wettelijk aantal vakantiedagen per jaar. In uren is dit 4 keer het aantal uren dat je per week werkt. Werk je bijvoorbeeld het hele jaar 25 uur per week, dan heb je recht op 100 vakantie-uren per jaar (=12,5 vakantiedagen). Als je meer vakantiedagen dan dit wettelijk aantal opbouwt, spreken we van bovenwettelijke vakantiedagen. Afspraken hierover staan in de cao of de arbeidsovereenkomst.

Nog regelmatig merk ik dat werkgevers en/of werknemers fouten maken als het gaat over de opbouw van vakantiedagen tijdens (gedeeltelijke) ziekte. De opbouw van (wettelijke) vakantiedagen loopt gewoon door tijdens ziekte. Dat kan overigens wel anders zijn bij de bovenwettelijke vakantiedagen. Dat volgt uit de cao of de arbeidsovereenkomst.

Word je als werknemer tijdens je vakantie ziek, dan meld je dat zo spoedig mogelijk bij de werkgever. De vakantiedagen waarop je ziek bent, raak je niet kwijt, omdat dat ziektedagen zijn en geen vakantiedagen.

Ook goed om te weten is dat je bij onbetaald verlof geen vakantiedagen opbouwt. Dat is anders bij langdurend zorgverlof of aanvullend geboorteverlof. In deze situaties worden wel vakantiedagen opgebouwd.

Hoeveel vakantiedagen mag je meenemen naar volgend jaar?

Ook hier een verschil bij de wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen. In beginsel kan een werknemer de resterende wettelijke vakantiedagen meenemen naar het volgende jaar.

Bedoeling is en blijft dat een werknemer zoveel mogelijk de vakantiedagen geniet in het jaar waarin ze zijn opgebouwd. De wettelijke vakantiedagen vervallen in beginsel na 6 maanden in het daaropvolgende kalenderjaar. De wettelijke vakantiedagen van 2023 moeten dus vóór 1 juli 2024 opgenomen zijn. Overigens kan daar in de cao of arbeidsovereenkomst van worden afgeweken. Bovenwettelijke vakantiedagen verjaren pas na 5 jaar. Ook hiervan kan bij cao of arbeidsovereenkomst worden afgeweken. Tot slot geldt dat bovenwettelijke vakantiedagen door de werkgever aan de werknemer mogen worden uitbetaald. Dat is bij wettelijke vakantiedagen niet toegestaan, behalve bij het einde van de arbeidsovereenkomst.

Normaal vervallen wettelijke vakantiedagen dus 6 maanden na het einde van het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd. Daarop is in de wetsgeschiedenis en rechtspraak een uitzondering geformuleerd, voor het geval je als werknemer niet in staat was om de vakantiedagen op te nemen. Je zou hierbij bijvoorbeeld kunnen denken aan een langdurige arbeidsongeschiktheid, die het opnemen van vakantiedagen onmogelijk maakt. Bewijs daarvoor ligt bij de werknemer. Daarom blijft van doorslaggevend belang dat een werkgever de werknemer voldoende in de gelegenheid stelt om vakantie te gaan genieten. De werkgever doet er verstandig aan om de werknemer (het liefst schriftelijk en tijdig) te wijzen op de vervaltermijnen.

Het kan dus om die reden erg verstandig zijn om in januari van ieder jaar alle werknemers schriftelijk te informeren over de hoeveelheid vakantiedagen, zoals dat vaak al gebeurt, maar dat vooral ook te combineren met het wijzen op de vervaltermijnen van deze vakantiedagen. Het moet de werknemer immers voldoende duidelijk zijn dat zijn vakantiedagen vervallen, als hij ze niet gebruikt.

Deze blog bevat algemene informatie en is niet gericht op specifieke, individuele gevallen. De informatie uit deze blog kan dan ook niet als juridisch advies worden gekwalificeerd. Mocht je naar aanleiding van deze blog of in het algemeen vragen hebben met betrekking tot jouw eigen situatie, dan verneem ik dat graag.